Met al meer dan 20 jaar ervaring in de fysiotherapie en de bewegingswetenschappen en 10 jaar als lector veroudering en paramedische zorg aan de Hanzehogeschool Groningen, is dr. Hans Hobbelen dé expert als het gaat om active ageing. Reden genoeg om hem aan de tand te voelen over dit onderwerp. We bespreken de huidige onderzoeken naar gezond ouder worden binnen het lectoraat, het belang van meetapparatuur voor onderzoek en we werpen een blik op de toekomst van healthy ageing.

Eerst even over uzelf: waar houdt u zich zoal mee bezig?

“Als lector Healthy Ageing, Allied Nursing and Healthcare ben ik verantwoordelijk voor het begeleiden van promovendi die onderzoek doen gericht op ouderen en kwetsbaarheid. Vanuit het lectoraat hebben we een internationale onderzoeksgroep opgericht die kijkt naar veranderend beweegpatroon bij ouderen en bij dementie in het bijzonder. Daarnaast ben ik president van de International Association of Physiotherapists working with Older People (IPTOP).”

Ouderenzorg is een rode draad in uw loopbaan, waar komt dat vandaan?

“Er liggen veel uitdagingen in de ouderenzorg op het gebied van oplossingen die onderbouwd zijn met wetenschappelijk onderzoek. In mijn eerste baan als fysiotherapeut bij een verpleeghuis deden we dingen met als reden ‘omdat we dat altijd zo deden’. Zo probeerden we ouderen actief te houden door hen elke ochtend ochtendgymnastiek te geven met als doel de spieren in beweging te houden. Dit was niet onderbouwd met wetenschappelijke feiten, dus ben ik hier onderzoek naar gaan doen. Wat bleek? De ochtendgymnastiek had totaal geen nut en had zelfs een negatief effect.”

Werk aan de winkel dus! Wat voor onderzoek wordt er gedaan binnen de active ageing?

“Op dit moment loopt er een Hanze Healthy Ageing studie waarin wij 55-plussers volgen. Dit onderzoek is opgezet omdat wij merkten dat de fysieke activiteit niet werd meegenomen in de metingen binnen een wereldwijd onderzoek naar gezond ouder worden. In dit onderzoek worden er enkel vragenlijsten afgenomen en wordt fysieke activiteit niet gemeten. Het is ook belangrijk dat de functionele maten worden meegenomen in het uitvoeren van de studie. Bij de healthy ageing studie willen wij daarom de fysieke activiteit meten, en welke mate van fysieke activiteit een beschermende factor kan zijn in het kwetsbaar worden van de gezondheid van mensen. Op dit moment hebben we zo’n 180 deelnemers. We hopen naar de 500 deelnemers te gaan voor het onderzoek.”

Welke testen worden hiervoor gedaan?

“Naast de vragenlijsten zoals die bij Lifelines gedaan worden, wordt ook sociale interactie, cognitie, gehoor en visus gemeten. En nog veel meer: er worden wel meer dan 20 verschillende testen uitgevoerd. Wij gebruiken binnen het Hanze Healthy Ageing Lab (HAAL) onder andere apparatuur voor isokinetische testen (Biodex), inspanningstesten (Cortex & Lode) en audiometrie (FIM-audiometer). Daarnaast maken wij gebruik van de Actigraph activiteitenmonitor.”

Bij ProCare geloven wij natuurlijk in het belang van meten van gezondheid en beweging. Hoe denkt u dat meten de gezondheidszorg voor ouderen kan verbeteren?

“Er liggen veel kansen op het gebied van meten. Zo gebeurt het meten op dit moment erg functioneel, en zijn maten op dit moment erg evaluatief. In de fysiotherapie worden functionele maten gebruikt zoals de Timed Chair-Stand-Test. Functionele maten hebben vaak grote foutmarges. Als bij het testen meer objectievere maten neergezet kunnen worden, ontstaat er natuurlijk een veel wenselijkere situatie. Progressie moet immers goed gemeten kunnen worden, en vooral bij ouderen is dit erg lastig. De mogelijkheden liggen vooral bij de professionalisering van fysiotherapeuten in de geriatrische revalidatiezorg, mits er betere meetapparatuur en meetinstrumenten gebruikt worden. In het boek ‘Geriatrie in de fysiotherapie en kinesitherapie’, waar ik trots redacteur van ben, wordt nadrukkelijk het belang van meten aangegeven.”

Hoe ziet u de toekomst van healthy & active ageing?

“Wat natuurlijk wenselijk is, is dat iedereen een gezonde leefstijl heeft en dat bewegen daar een enorm grote rol in speelt. Ik denk dat daar nog heel veel mogelijkheden liggen. Er zit nog veel werk in mensen actief krijgen. Het is ook aan de zorgprofessionals om bewegen te stimuleren. Het systeem is op dit moment vooral gericht op ‘care & cure’, terwijl we zoveel meer winst kunnen behalen in een preventieve setting. Dat besef begint al te komen met een groeiend aantal leefstijlcoaches. Maar eigenlijk moeten we hierin met verschillende disciplines samenwerken, waaronder natuurlijk de fysiotherapeut. Het doel van active ageing is niet dat de gemiddelde leeftijd omhooggaat, maar dat mensen meer gezonde jaren leven.”

---