Wordt het tijd om BMI achter ons te laten?

Geplaatst op door Jessika

Het meten van het BMI geeft waarschijnlijk geen nauwkeurig beeld van iemands algehele gezondheid. Het BMI wordt enkel berekend aan de hand van de lengte en een gewicht en houdt geen rekening met de samenstelling van het lichaam. Een beter instrument is wellicht het meten van LBM (lean body mass). LBM meet spiermassa en de verhouding hiervan tot de rest van het lichaam. Een betere voorspelling van gezondheid!

Waarom het meten van BMI achterhaald is 

Er zijn verschillende mensen die beweren dat het meten van de Body Mass Index niet nuttig is. We zetten wat redenen op een rij:

  • Het BMI is een hulpmiddel van een oude wiskundige Belg. Lambert Adolphe Jacques Quetelet bedacht dit hulpmiddel 200 jaar geleden en wist zelf al dat hij geen ideale maatstaf had bedacht. Het was meer een handig hulpmiddel om te zien wie te dik was en wie niet.
  • Wetenschappelijk gezien klopt de berekening niet. Lambert creëerde een norm voor individuele personen, terwijl hij een norm wilde voor grootschalig bevolkingsonderzoek. De formule trekt zich ook niets aan van de buikomvang, terwijl de buikomvang duidelijk iets zegt over overgewicht.
  • Ook fysiologisch gezien is het BMI geen correcte formule. Het houdt namelijk geen rekening met de verhouding van bot, spier en vet. Als een persoon veel traint en veel spieren heeft, kan uit het resultaat komen dat de gebruiker een hoge BMI heeft en dus overgewicht.
  • Er zit geen logica in de formule van Quetelet. Uit de formule kun je namelijk concluderen dat een persoon met een BMI van boven de 25 overgewicht heeft. Alleen je kunt niet concluderen dat een persoon met een BMI van onder de 25 geen overgewicht heeft.

BMI meten weegschaal

Gewicht alleen geeft geen compleet beeld

Suzette Pereira, een onderzoeker bij Abbot die de rol van spieren binnen gezondheid en ziekte bestudeert, legt uit dat gewicht alleen geen compleet plaatje van de algehele gezondheid geeft. Zij zegt dat geen rekening houdt met complexe lichaamssamenstellingen. Dat houdt in: de verhoudingen van spieren, vet, botten en lichaamsvocht.

Omdat het berekenen van het BMI enkel gebaseerd is op gewicht, maakt het geen onderscheid tussen een gewicht gebaseerd op vet of spieren. Dat het BMI niets zegt over de samenstelling van ons lichaam is een probleem. Want body composition zegt iets over hoeveel spiermassa we hebben en wat de verhoudingen tussen onze spieren en vet zijn. Weten hoeveel spieren we hebben en hoe sterk deze zijn, kan iets zeggen over de volgende onderwerpen:

  1. valrisico
  2. langzamer herstel na een blessure
  3. progressie van chronische ziektes

LBM biedt dat ontbrekende inzicht door te verduidelijken hoeveel spiermassa we hebben.

BMI - zelfde figuurtype

Met hetzelfde figuurtype zouden Fig.1 en Fig. 2 even gezond moeten zijn toch?

LBM

Of toch niet? Zelfs voor twee mensen met hetzelfde BMI kan de lichaamssamenstelling compleet anders zijn.

Een persoon met overgewicht kan ongezond worden verklaard op basis van zijn of haar BMI. Maar heeft in werkelijkheid misschien een hoger spier tot vet ratio dan een persoon met een normaal of een laag BMI. Hetzelfde geldt voor een persoon met een laag BMI. Deze zou meer spiermassa kunnen hebben dan een persoon met een normaal BMI. Hierdoor worden ze gezond ouder. Een arts die zich enkel focust op BMI, zal dit missen.

Wanneer een persoon met een laag BMI de juiste hoeveelheid spieren heeft, snel kan wandelen, op de juiste manier kan tillen en een goede grip heeft dan hebben ze weinig kans op sarcopenie, leeftijdgerelateerde afname van spier- kracht en massa. Zelfs een persoon met een hoog BMI die zijn of haar gezondheid probeert te bevorderen door gewicht te verliezen, kan meer slecht doen dan goed wanneer het gewichtsverlies effect heeft op spiermassa in plaats van vetverlies.

Begrijpen van de algehele gezondheid door middel van andere methoden

Door andere methoden te gebruiken dan enkel naar het BMI te kijken, is het mogelijk om te bepalen hoe gezond iemand is. Zo is het raadzaam om bijvoorbeeld naar het LBM te kijken. LBM is de lean body mass, de niet vette massa in het lichaam. Het onderhouden van genoeg spiermassa door gezond te eten en de juiste beweging, kan helpen bij het voorkomen van verlies van spiermassa, ondervoeding, hartziekten en draagt bij aan het herstel na een blessure.

Hoe bereken je het LBM?

Om het LBM te berekenen, moet eerst duidelijk zijn wat het vetpercentage is. Dit is te vinden door te wegen op een weegschaal dat het vetpercentage aangeeft of een body composition analyzer, die de lichaamssamenstelling laat zien. Vervolgens wordt het lichaamsvetpercentage afgetrokken van het totale gewicht. Bijvoorbeeld, wanneer iemand 70 kilo weegt en een vetpercentage heeft van 20% (14 kilo). Heeft iemand 56 kilo lean body mass. Hoe meer lean body mass, hoe beter. 

Body composition analyzers van Tanita

Een weegschaal dat het vetpercentage aangeeft en de samenstelling van het lichaam, noemen we een body composition analyzer. De analyzers van Tanita maken gebruik van de zogeheten BIA-technologie, bio-elektrische impedantie analyse. Tijdens een analyse wordt de lichaamslengte en het geslacht ingevoerd. Vervolgens wordt er een ongevaarlijk en niet-voelbaar stroomsignaal door het lichaam gestuurd wanneer een persoon met blote voeten plaatsneemt op een van de modellen. Deze manier van lichaamssamenstelling meten, is wetenschappelijk bewezen nauwkeurig.

BIA technologie

 

Diverse modellen voor het berekenen van de samenstelling

Bent u als (sport)arts of fysio geïnteresseerd in producten waarmee u de lichaamssamenstelling en/ of het LBM kunt berekenen? Dan kunnen we u onderstaande producten adviseren:

  • Tanita MC-780 SMA Body Composition Analyzer: Deze geavanceerde weegschaal meet naast alles wat het bovenstaande product meet ook nog eens weerstand, BMI, vetvrije massa, spiermassa, vetmassa, proteïne, fysieke conditie en orgaanvet.
  • Tanita MC-980 MA Body Composition Analyzer: een multi frequentie body composition analyzer inclusief lichaamssegmentatie. Voor een complete en gepersonaliseerde lichaamsanalyse.
  • Tanita SC-240MA Body Composition Analyzer: meet het gewicht, BMI, lichaamsvetpercentage en –vochtpercentage. Betaalbaar model met basic meetwaarden.
  • Tanita DC-360 S/P Body Composition Analyzer:  standaard model dat de belangrijkste lichaamswaarden zoals gewicht, vet- en vochtpercentage, BMI en vetvrije massa meet.

Herken de signalen van spiermassa verlies

Wanneer eenmaal bekend is wat de lean body mass is, moet deze onderhouden worden. Vooral wanneer mensen ouder worden, bestaat de kans op spierafname. Met onderstaande manieren kan het spiermassa gecheckt worden.
Spiermassa verlies voorkomen

  1. Als arts kunt u een skin caliper kopen dat het vetpercentage van patiënten meet. Zo is het mogelijk de LBM te bepalen.
  2. Grijpkracht. Wanneer deze minder wordt, kan dat een teken van spiermassa verlies zijn.
  3. Let op of traplopen en hellingen nemen moeilijker wordt.
  4. Check of je op je normale tempo bent blijven lopen of dat je langzamer wordt.

Naast de analyzers kunnen ook huidplooimeters, knijpkrachtmeters en MicroFet 2 worden gebruikt om lichaamsvet, knijpkracht of spierkracht te meten.